ห้องสมุดซอยพระนาง

  ที่ตั้ง ปากซอยราชวิถี 4 ถนนราชวิถี เขตราชเทวี กรุงเทพมหานคร
โทร. 022463517 โทรสาร 022463517
  การให้บริการ เปิดบริการ วันอังคาร-เสาร์
เวลา 08.30 น. – 20.00น.
วันอาทิตย์และวันหยุดนักขัตฤกษ์
เวลา 9.00 น. – 17.oo น. ปิดบริการวันจันทร์


ความเป็นมาของห้องสมุด
ห้องสมุดเพื่อการเรียนรู้ ซอยพระนาง เป็นอาคารสามชั้น ตั้งอยู่ที่ปากซอยพระนาง (ซอยราชวิถี 4) เขตราชวิถี เขตราชเทวี กรุงเทพมหานคร พื้นที่รวม 450 ตารางวา เป็นที่ดินซึ่ง กรุงเทพมหานคร ขอเช่าจากสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ เริ่มดำเนินการเมื่อวันที่ 15 มกราคม 2512

ต่อมาปี 2548 กรุงเทพมหานคร มีนโยบายด้านพัฒนาคุณภาพชีวิต มุ่งส่งเสริมให้เด็ก เยาวชนและประชาชนมีพัฒนาการที่ดี และคิดว่าจะทำอย่างไร จึงจะดึงดูดให้เด็กและเยาวชนเข้ามาใช้ห้องสมุด เพื่อให้ห้องสมุดเข้าถึงประชาชนได้มากขึ้น ก็เห็นว่าควรปรับปรุงห้องสมุด โดยดำเนินการปรับปรุงอาคารเดิมซึ่งมีแค่หลังเดียว และ ก่อสร้างอาคารห้องสมุดใหม่เพิ่มอีกหนึ่งหลังโดยเชื่อมต่อกับอาคารเดิม ออกแบบตกแต่งให้เป็นห้องสมุดภาพลักษณ์ใหม่ เป็นแหล่งเรียนรู้ตลอดชีวิตของคนทุกวัย

เราใช้เวลาปิดปรับปรุงอยู่สองปี และเริ่มเปิดให้บริการใหม่ เมื่อวันที่ 14 มี.ค. 2550 ผลตอบรับดีมาก สถิติผู้เข้าใช้ห้องสมุดเดือนต่อเดือนเพิ่มขึ้น สามสิบถึงสี่สิบเปอร์เซ็นต์ วันที่ 13 มี.ค. 2550 สมเด็จพระเทพท่านเสด็จมาเปิดห้องสมุดให้ จึงมีข่าวทีวี หนังสือ สื่อให้ความสนใจกันมากกับภาพลักษณ์ใหม่ ก็เข้ามาสัมภาษณ์ถ่ายทำ ห้องสมุดของเราเองก็มีการทำโบร์ชัวร์แจก พีอาร์ตามโรงเรียนในบริเวณใกล้เคียง มีงานก็ไปร่วมเช่น งานบีเอ็มเอ บุ๊ค แฟร์ สองครั้ง โดยเปิดบูทของเรา แนะนำ ห้องสมุดทั่วกรุงเทพฯ

ปัจจุบัน เรามีบริการที่หลากหลาย มีเทคโนโลยีการเรียนรู้สมัยใหม่ ที่ครบวงจร สะดวก รวดเร็ว ทำให้ผู้ใช้บริการได้รับความรู้และข้อมูลที่ตรงกับความต้องการในบรรยากาศที่ผ่อนคลาย สภาพแวดล้อมสดชื่น สวยงามสร้างแรงจูงใจ โดยการออกแบบภายใน และนอกอาคารที่เหมาะสมสวยงาม 

เรามีบริการสืบค้นด้วยระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ มีระบบอินเตอร์เน็ต เมื่อก่อนมีเครื่องเดียว เดี๋ยวนี้มีเพิ่มมากขึ้น และมีบริการ wireless ผู้ใช้สามารถนำโน้ตบุ๊คมาใช้ได้ บริการยืมคืนแบบวันสต็อป เซอร์วิส บริการภาพยนตร์ ดูหนังฟังเพลง มีห้องทำการบ้าน ห้องสำหรับเด็ก และมุมบริการเครื่องดื่ม พร้อมด้วยกิจกรรมส่งเสริมการอ่านที่หลากหลายต่อเนื่อง เพื่อให้ห้องสมุดเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตสังคมและชุมชน และทำให้คนทุกวัยที่มาใช้บริการห้องสมุดเพื่อการเรียนรู้ สามารถนำความรู้ไปพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้น

 การให้บริการรูปแบบใหม่และปัญหา
แต่เดิมเรามีข้าราชการสี่คนทำงานค่ะ แต่พอปรับใหม่ ก็ต้องเพิ่มลูกจ้างประจำหนึ่งคน และ อาสาสมัครหกคนที่เรามีค่าใช้จ่ายให้ เพราะห้องสมุดประชาชนเป็นสถานที่ราชการ ตำแหน่งงานราชการมีจำกัด เราจึงต้องใช้วิธีจ้างเพิ่ม ซึ่งเราจะมีการฝึกอบรมด้านการให้บริการกับเจ้าหน้าที่ทุกคนค่ะ
ปัญหาที่มีบ้างในการเปิดให้บริการรูปแบบใหม่ ก็คือ ความไม่เข้าใจกันระหว่างผู้ใช้กับผู้ให้บริการ ผู้ใช้บริการค่ะ ผู้ใช้บริการมาคาดหวังกับเราสูงกับการบริการบางอย่างที่เราให้ไม่ได้ แต่ก็ไม่ใช่เรื่องใหญ่ เช่น ผู้ใช้บริการเป็นสมาชิกห้องสมุดสวนลุม แต่ต้องการจะใช้บัตรสมาชิกเดียวกันมาลิงค์กับที่นี่ ซึ่งระบบในตอนนี้ของเรายังไม่รองรับ แต่เราก็นำปัญหาส่วนนี้มาวางแผนร่วมกันค่ะ ว่าต่อไปห้องสมุดประชาชนทั้งหมดอาจจะทำเป็นฐานข้อมูลรวม บัตรใบเดียวร่วมกันใช้ได้ทั้งหมดทั่วกทม. เป็นเรื่องที่กำลังพิจารณาอยู่

 หลักการและแนวทางส่งเสริมการอ่านของห้องสมุด

หลักการหรือวัตถุประสงค์ของห้องสมุดประชาชนทั้งหมดใช้หลักเดียวกันค่ะ ถึงแม้ว่าห้องสมุดซอยพระนางจะปรับเป็นห้องสมุดเพื่อการเรียนรู้ แต่เราก็ยังใช้หลักการเดิมเดียวกับห้องสมุดประชาชนทั่วไป ซึ่งเรามี 6 ข้อ คือ

1. เป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ การศึกษาค้นคว้าทั้งในและนอกระบบของประชาชนทุกเพศ ทุกวัย
2. เป็นศูนย์กลางการให้บริการสารสนเทศทุกประเภท
3. ส่งเสริมให้ประชาชนได้ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ เกิดกระบวนการเรียนรู้ตลอดชีวิต
4. ส่งเสริมกิจกรรมทางการศึกษาและวัฒนธรรมของประชาชนหรือองค์กรในสังคม เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนในสังคม
5. ส่งเสริมและแนะนำให้ประชาชนเข้าใจ และปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดีตามระบอบประชาธิปไตย
6.เกิดความร่วมมือระหว่างเครือข่ายในห้องสมุดทั้งในและต่างประเทศในการจัดการศึกษาหาความรู้ และแลกเปลี่ยนความรู้สำหรับประชาชนทั้งในและนอกประเทศ
วัตถุประสงค์กลุ่มงานพัฒนาห้องสมุดประชาชน สร้างขึ้นมาเพื่อใช้กับห้องสมุดประชาชนเหมือนกันทั้งหมด แต่แผนการดำเนินงานในบางส่วนที่ปลีกย่อยอาจแตกต่างกัน แต่ในรูปแบบใหญ่ไม่แตกต่าง เช่น สถานที่ตั้งแตกต่าง เช่น พระนางใกล้อนุสาวรีย์กลุ่มวัยรุ่นมากเหมาะกับกิจกรรมแบบนี้ ส่วนห้องสมุดสวนลุมพินีผู้ใหญ่มากเหมาะกับกิจกรรมแบบนี้ การปฏิบัติงานจริงๆ ในส่วนปลีกย่อย จึงอาจยืดหยุ่นไปตามเงื่อนไขที่แตกต่างกัน

ซึ่งปัจจุบัน เราก็มีนโยบายที่กำลังจะค่อยๆ ปรับให้ห้องสมุดประชาชนทั่วไป ค่อยๆ กลายเป็นห้องสมุดเพื่อการเรียนรู้เพิ่มขึ้น เช่นมีการเพิ่มในส่วนอินเตอร์เน็ต ดูหนัง ฟังเพลง

สำหรับห้องสมุดซอยพระนางตอนนี้ก็กำลังดึงในเรื่องของ อีบุ๊ค เข้ามาใช้ มีบริษัทเข้ามาเสนอเหมือนกัน เป็นฐานข้อมูลเพื่อซัพพอร์ทผู้ใช้บริการในรูปแบบหนังสือเล่มที่สามารถเปิดอ่านได้จากคอมพิวเตอร์ เพราะพื้นที่ห้องสมุดเรามีจำกัดแค่นี้ แต่หนังสือเพิ่มขึ้นทุกปี เราไม่สามารถรับได้ทั้งหมด ถ้ามีในส่วนของอีบุ๊คเราก็จะลดปัญหาในส่วนนี้ไปได้
ฐานข้อมูลที่กำลังพิจารณาอยู่ ก็เป็นอีบุ๊คในลักษณะหนังสือเล่มในรูปแบบซีดีมาเปิดได้เช่น นิยาย ฯลฯ เพราะมีบริษัทที่ทำพวกนี้อยู่โดยเฉพาะ ตอนนี้กำลังพิจารณาอยู่ว่าจะเป็นตรงไหนดี เช่น ในเรื่องของวัยรุ่น ก็จะเป็นเรื่องของคู่มือเตรียมสอบที่จะอัพเดทค่อนข้างไว ก็จะช่วยได้เยอะในด้านของหนังสือ

เราสนใจอีบุ๊คเป็นของคนไทยผลิตเพราะต้องการอีบุ๊คที่เป็นภาษาไทย ตอนนี้ก็มีบริษัทเสนอเข้ามาให้เราฟรีแล้วค่ะ เป็นฐานข้อมูลการเรียนภาษาอังกฤษ มีการอนุมัติเรียบร้อยแล้ว เหลือแต่ที่บริษัทเข้ามาทำการติดตั้งให้

ที่ห้องสมุดซอยพระนาง มีชาวต่างชาติเข้ามาใช้ประโยชน์เหมือนกันค่ะ ทั้งมาเที่ยวหรือมาอยู่ ก็เข้ามาใช้บริการ มีเยอะที่เป็นสมาชิกของเรา ส่วนใหญ่จะใช้อิทเตอร์เน็ทในการสืบค้นข้อมูล หรือใช้หนังสือของเราในเรื่องของภาษาไทยเพื่อ ศึกษาเรียนรู้ภาษาด้วยตนเอง เขาบอกว่าเราเทียบเท่ากับห้องสมุดเมืองนอกได้แล้ว เพราะเรามีบริการที่โอเค. สามารถรองรับเขาได้
  กิจกรรมส่งเสริมการอ่านของห้องสมุดซอยพระนาง
ตอนนี้เรามีกิจกรรมส่งเสริมการอ่าน อย่างแรกที่มีอยู่ประจำคือ เล่านิทาน กิจกรรมที่เสริมทักษะเด็ก เช่นวาดภาพระบายสี มีสำหรับเด็กตลอดเวลา กิจกรรมตอบคำถามดึงให้คนทั่วไปเข้ามามีส่วนร่วมกับเรา เข้าใกล้เรา เรามีอยู่ประจำค่ะ

โดยเฉพาะกิจกรรมส่งเสริมการอ่านเดือนละครั้ง ที่เราจะมีทุกเสาร์อาทิตย์ต้นเดือน ที่ลานกิจกรรมด้านหน้า เราจ้างบริษัทข้างนอกทำให้ ก็จะมีกิจกรรมเวิร์กชอร์ปต่างๆ เช่น เพนท์กระถาง สาน เพนท์ตุ๊กตา มีการเสวนา เชิญคนดังมาพูด หรือตามช่วงเทศการก่อนเปิดเทอม ก็จะเชิญคุณหมอมาพูดเรื่อง คุณพ่อคุณแม่ควรจะเตรียมตัวอย่างไรก่อนเปิดเทอม เชิญคนดังมาว่า เขามีวิธี เทคนิคยังไงในการเตรียมต้อนรับเปิดเทอม แล้วแต่ตามเทศกาล จังหวะค่ะ ส่วนใหญ่คนที่เข้าร่วมกิจกรรมก็ จะเป็นเด็กที่มาใช้บริการที่นี่ เด็กแถวนี้ พอเห็น ได้ยิน ก็เข้าร่วม

ส่วนผู้ใหญ่ที่มาร่วมกิจกรรม ก็เป็นคนที่มาใช้บริการห้องสมุดอยู่แล้วบ้างหรือเดินผ่านมาก็มาดูเหมือนกัน หรือบางทีก็เพิ่งกลับจากออกกำลังกายที่สวนสันติภาพฝั่งตรงข้าม เหมือนเอื้อกัน ก็คือตอนกลางวันอ่านหนังสือก่อน ตอนเย็นไปออกกำลังกายฝั่งโน้น โดยฝากลูกหลานไว้ที่นี่ ตอนเย็นกลับมารับลูกหลานกลับก็ครบวงจรชีวิตในหนึ่งวัน คล้ายกับเนอร์สเซอรี่เหมือนกัน
 การประชาสัมพันธ์สู่ประชาชนและผลตอบรับ
การเปิดออกไปสู่คนใหม่ๆ ของห้องสมุดซอยพระนางปกติจะเป็นการบอกเล่ากันปากต่อปาก หรือบางครั้งผู้ใช้บริการไปห้องสมุดที่อื่นแล้วบอกว่าต้องการได้อย่างนี้ๆ แต่ที่นั่นไม่มีให้ เขาก็จะแนะนำให้มาที่นี่เพราะเป็นห้องสมุดใหญ่กว่า

หรือการจัดกิจกรรมกลางแจ้ง เราจ้างเหมาให้บริษัททำ บริษัทก็จะมีการประชาสัมพันธ์ทั้งทางโทรทัศน์วิทยุสื่อสิ่งพิมพ์เราจะกำหนดในทีโออาร์ไว้ด้วย ว่าคุณจะต้องทำให้ด้วย เพราะมันเป็นการสื่อประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนคนไทยได้รับทราบ

การจ้างบริษัทมาจัดการให้ มีผลต่อปริมาณคนใช้ห้องสมุดที่ชัดจากสมาชิกมากเหมือนกันค่ะ เช่น ผู้ใช้บริการบางคน มาจากสายไหม บางแค จากที่ไกลๆ เขาก็มาใช้บริการที่เรา ซึ่งน่าจะเกิดจากจากการประชาสัมพันธ์ทางสื่อตรงนั้น บางทีผู้ใช้ก็จะเห็นจากโทรทัศน์ที่ให้สัมภาษณ์ไป เราก็ไม่ทราบว่าออกไปแล้ว ผู้ใช้ก็จะมาบอกว่าโทรทัศน์เขาออกไปแล้วนะที่ให้สัมภาษณ์ ก็มีเยอะเหมือนกัน ที่เข้ามาเพราะรู้จากสื่อค่ะ ไม่ว่าจะเป็นโทรทัศน์วิทยุ หรือว่าหนังสือพิมพ์สิ่งพิมพ์ ที่เขาเจอ เขาก็อยากเข้ามา

ยุคนี้ รู้สึกห้องสมุดจะเป็นที่สนใจ เพราะตอบรับได้หลายด้านมากขึ้น ผู้ใช้ให้ความสนใจมากขึ้น เราคนทำงานก็รู้สึกดีใจ ช่วงวันเวลาทำการของเราก็เอื้ออำนวยให้กับประชาชนด้วย เราจะหยุดวันจันทร์แค่วันเดียว ไม่เว้นวันหยุดนักขัตฤกษ์นะคะ เราเปิดตามปกติเลย เราเอื้อให้คนทำงานมาใช้บริการเราได้ อย่างพนักงานบริษัทแถวนี้ค่ะ ช่วงกลางวันพักเที่ยง ก็จะมาทานอาหารแถวนี้ แล้วก็แวะมาห้องสมุด แล้วก็กลับเข้าทำงาน มายืมหนังสืออะไรอย่างนี้
กลุ่มผู้ใช้บริการ ปัจจุบันยังเป็นผู้ใหญ่เยอะกว่าเด็กหรือเยาวชน ส่วนใหญ่จะเป็นคนวัยทำงานจนถึงวัยหลังเกษียณไปแล้ว รองลงมาจะเป็นวัยรุ่น อัตราการยืมหนังสือก็พอๆ กับคนเข้าใช้บริการ มาใช้บริการอินเตอร์เน็ท ส่วนใหญ่จะมาอ่านวารสาร หนังสือพิมพ์ค่ะ
 นโยบายปรับเปลี่ยนห้องสมุดประชาชนให้เป็นห้องสมุดเพื่อการเรียนรู้
ห้องสมุดประชาชนซอยพระนาง เป็นห้องสมุดแห่งแรกที่ได้รับการปรับเปลี่ยนรูปแบบใหม่ให้เป็นห้องสมุดเพื่อการเรียนรู้ค่ะ เพราะเราอยู่ใกล้อนุสาวรีย์ ซึ่งเป็นแหล่งรวมคน มีเยาวชนเยอะ ใกล้มหาวิทยาลัย มีโรงเรียนเยอะ